Älperspriich
Die Älper 2008 danken allen,
die zu den Älperspriich 2008 beigetragen haben, ganz herzlich
und wünschen viel
Alle Älperspriich als pdf-Datei. 106 KB, 30 Seiten
Wenn d’Fraiä, Läbchuächä bachid,
d’Meitli, spitzbiäbisch lachid,
d’Mannä im Dorf, eyfrig am organisiärä,
druif abbä, bi Wey und Kaffee am blaggiärä,
diä jungä Burschtä am Wagä buiä sind,
uberall wird gschaffäd, fir Kolleg und Frind.
Zwe sind ärnschthaft, a lustigä Sprych studiärä,
ander diänd mit dä Naguschuäh, s’Secklä treniärä,
im Wald ussä stahnd dr’Martin und dr’Seppä-Toni
am Chlättertannä fellä, i Schuähnä, we Triconi,
äs grosses Fäscht isch ändlich da, iähr liäbä Leyt,
s’isch Ärntedank und Älperchilbi-Zeyt!
S’ganz Älpervolk gid sich d’Hand,
gahd dankbar z’Chilä, midänand – firänand.
Butzi mit dä Grotzli laiffid wild uber’ä Dorfplatz
d’Älper i dr’Tracht, fräyid sich mit ihrem Schatz.
Mit Treychlä und Schällä, dr’Noldi chund mit seym Säntä Veh,
am ganzä Chilbi Umzug, chaisch nur heiteri Gsichter gseh.
Was aber etz nu chund, isch ä Sach fir sich,
uber Älper – Dorf – Land und Leyt: d’Älpersprych!
Dr‘ Historisch Verein, isch ä Verein mit Gwicht,
är sammled alti Waar, und schreybt ai Nidwaldner Gschicht.
Jahr fir Jahr tiend’s de ai Biächer machä,
uber Kapuziner und anderi Sachä.
Z‘letscht hend’s äs Lobliäd gsungä, uber d’Tschugger ii,
zur Vernissage, ladit’s diä ganz Polizey, samt Regiärig ii.
Ai vom Nationalrat, seyg einä da,
seid voll Stolz, dr’historisch Achermaa.
Won’är dä Namä seid, gid’s nateyrli scho Ärger,
är macht us „eysem Edi“, ä Edi – Niederberger!
Wo einisch, ändi Aigschtä, am viärtel ab Neyni Znacht,
diä schwär Chilägloggä, u-gwohnt i d’Nacht uisä kracht,
gumped dr’Pfarrer, zum Pfarrhof uis i d’Chilä,
wer duäd da nu, zu derä Zeyt, mit dä Gloggä spilä?
Dr’David chund i d’Sakristey inä d’schiässä,
tuäd, diä ganz uschuldig Organischtin begriässä.
Sie heig nu wellä, im Dunklä gogä probä,
und mit Orgälä-Muisig, dr’Hergott lobä,
de heig Sie leider, nid dr’richtig Schalter preicht,
s’nechscht Mal nähm Sie de, s’Liächt, vielleicht!
Ghersch am Abig spat, s’Gloggä Gleyt, Gott erbarm,
de isch das nu lang kei Feyr-Alarm,
sondern hechstens eysi Orgelä-Tantä
wieder einisch, ohni Taschälampä!
Eysä Pfläger, dr’Gander Hans
wohnd i dr‘ 20er Zonä, Knirigass Stans.
Deys neyw Aito hed, ä griänä ökologischä Tupf,
und wägädem, ä chley weniger Pfupf.
Muäsch Dui mit 20 dur Gass uifä,
de herd deys Aito uif, mit schnuifä!
Uf halber Strecki verreckt, oh das Verkehrshinderniss,
Dui bruichsch A’laif, mit Vollgas und Biss.
Drum gahsch uf Gmeind, 20 das isch extrem,
dr’Gmeindrat Gammeter meind, isch keis Problem,
de gisch’um halt richtig Tee,
und fahrsch 30, oder nu meh!
D’Obbirger, Domeyni und Seppätoni Agner, jä Sali
ändlich gits wieder einisch, äs Teffli-Rali.
Äs Teffli bleybt liächt und chley,
nur bi dä Motorä, da isch jedä frey.
Bi ihrem Teffli, stellid sich diä zwe vor,
mindeschtens ä 4 Zylinder Aito-Motor.
Sie planid, studiärid und werweisid,
sie hämmerid, schruibid und schweissid.
D’Idee, isch wen’äs Märli,
funktioniärä aber, duäd das schwärli.
Ändlich isch dr’Motor am dröhnä
s’Teffli, usinnig am stöhnä,
scho vor der Probefahrt hed’s tätscht und klepft,
s’Material und d’Mannä sind erschepft,
d’Baschtler hättid s’Rally, wellä gwinnä,
s’Teffli meind: diä Zwe sellid ohni mich spinnä!
Dr’Bircher Bruno liäbt seys Aito, Starlett,
aber Dui fahrsch nid immer, da wo’mä sett.
Im Winter, gherd’mä da allerhand,
fahrsch Dui nu hiä und da, uber Land.
Einisch, Dui bisch ä cheibä Schlumpf,
charrisch direkt i Sumpf.
Versuffä bis zum Uispuff,
so das wär‘s, und dr’Bruno muff.
Ai dey Frindin, trotz dä wenigä Kilogramm,
verschleyft, Schuähteif im Schlamm.
Alls im Dräck, kei eifachi Sach,
ich gah zum nechschtä Buir, und machä Krach:
Dui, gib miär gschwind dr’Traktor,
ich ha dunnä, zwei heikli Sachä, im Moor!
Eysä Bannerherr, Flury Philipp,
gahd hiä und da einisch, ufä Fischertripp.
I Rucksack, Fischruätä, Wasserchessel und Wirm,
und de hesch dr’Heimä nu äs G’stirm:
Ich bringä de, ä huiffä Fisch hei, hitt
chaisch afä d’Härdepfili ubertuä, wend’witt,
nimm de sicher afä Bratpfannä firä,
und tuä’si mit viel Ankä schmirä.
So hed dr’Philippp, gfischt und gfischt,
trotz dickä Wirm, sind Diär all, entwischt,
mit keim‘ einzigä Fisch, ganz erschlagä chuisch hei,
he Muätter mach, i dr’Pfannä äs ankägschlages Ei.
Eysä Vorsteller, Markus Lussi,
gid am Pioniär Zivilschutzlehrer, zum Dank äs Bussi!
Dui und all dänkid, miär hend eys beflissä,
dr’Lehrer meind: äs heig Dich a’gschissä,
isch de nach vielä Fachfragä, voll Groll,
dui gäbsch uf alls immer diä gleych Antwort: Ä-hä Ja’woll!
Dr’Martin Filliger, 2. Bannwart
macht Liächtathletik, und viel am Start.
Seklä, Hech- und Tiäfsprung sind Deys Ding,
so fahrsch einisch uf Züri, an’äs Meeting.
Züri isch ai fir’ä Martin, ä grossi Stadt,
aber Dui seisch: Ich bi ja nid platt,
mey Orientiärigssinn, dä isch meh as gsund,
in‘ärä guätä Stund, bin ich im Letzigrund.
Vor luiter Suächä, wird dey Chopf zum Ballon,
wo Dui dänksch, ich bi am Ziel, bisch im Hallä‘stadion.
Fellä, astä und verarbeitä im Wald vo Holz,
isch ai am Salacher Sepp z’Obbirgä, sey Stolz,
scheen isch ai, Chundä mit Brennholz z’bediänä,
länger’si meh, isch da, ai ebbis z’verdiänä.
Dr’Sepp hed äs schwärs Fuäder Holz ufä Transporter bigä,
und fahrt gägä Feyrigä, erliächtered und gediegä.
Aber bim Gurgili Rank chund sey Schilter Kutschä,
inä u’sinnigi Schreglag, und bees is rutschä.
S’ganz Fuäder isch mit samt dr’Brugg uberstitzt,
da hed s’entgägä-ha und nachä luägä, ney‘me gnitzt.
D’Wagäbrugg richtig mondiärä, dr’Heimä vor’em Gadä,
de muäsch dä Schochä Holz, nid zwei mal ladä!
Buisch z’Obbirgä, ä huis-ändlichi Hittä,
da miänd äs Paar, rächt dr’Grind schittä.
Das Heysli bruicht Fertig-Holzelemänt,
und dr’Transport, isch ai äs Experimänt.
Schiär s’ganz Huis ladid’s uf’ä Ahänger,
zwei mal fahrä, isch viel stränger.
Ä‘derä-wäg fahrid’s dur d’Nacht uf Obbirgä,
etz miänd’s schneller fahrä, wäg’em Jeep abwirgä,
so uberschlahd’s diä Fuähr, nach churzem G’wagglä,
und ä rächtä Obbirger, muäs da nid i d’Hosä gagglä.
Prezeys de, chund ä Kranwagä ohni Schmarrä,
und riärd’em diä ganz Ladig, wieder uf’ä Charrä!
Dr’Herbi fahrd mit seym Aito, gar nid scheych,
we’s hinnä uisgsehd, das isch ihm ordli gleych.
Dr’Dani fahrd hinnä’nachä, dur Obbirgä obsi
und telefoniärd a dem, är kennt dä Schlobsi:
Dui Herbi, Deys Aito seicht, dämpfd, lodeled inerä Version,
ich dänkä da gid’s nechschtens, än’Explosion!
Ja chaisch dänkä, ich han’ä Feyrlescher mit Sand,
so fahr ich scho, mängi Wuchä umä‘nand.
Kehrseyter Chriäsi-Zunft isch sehr bekannt,
äben’ä so, dr’Gmeindspresidänt Chrischtä und dr’Sepp vo’dr Schwand.
Diä Zwe sind am Baimgartä Stammtisch, am blaggiärä,
sie dägid gross, Kabishoblätä d’Stansstad organisiärä.
Kabisgrindä dr’zuä, seygid de nid g’stolä
diä giängid’s de, heschtpersönlich go holä.
Im Bärner Seeland fillid’s dr’Aitoahänger, bis under Blachä,
de gahnd diä Chabischepf, uf Brienz go Chilbi machä.
Das Aito mit A’hänger warted und warted,
bis diä Zwe, ändlich heizuä g’started.
Dr’A’hänger mit Chabis, sind’s guät go versteckä,
diä wichtig Fracht, muäs de niämmer entdeckä.
Am Samstig, bi dr’Schiffländi am See,
chemid ä huiffä Leyt, und wend diä Hoblätä gseh.
Dr’Gmeindspresi chund mit’em A’hänger, hed Blachä glipft,
mit’em Schwand Sepp, sind nu ander Chepf verchlipft:
Keini Chabis-Chepf drinnä, nei, diä Schand,
ä huiffä Leyt, und gleych schwär, feynä Sand.
Diä Grindä sind de nu firächo, und durä Hobu wellä,
mä sett halt am Stammtisch, nid allä Chabis verzellä.
Anstatt im Älperspruch weyter schnaisä,
machid miär ä churzi Paisä.
So Fahnäschwinger, stand ufä Dorfplatz,
iähr iäbid doch ebbä nid, fir Katz.
Eysi Fahnäkinschtler Adrian, Tomas und Ueli
lahnd d’Milch abä, wen’äs jungs Chuäli,
scheen Gleitä, hech gstochä, äs Dächli wen’äs Chränzli,
dr’zuä spilid d’Muirmatt Örgeler, äs rassigs Tänzli
Bloss bin‘i verwachäd und usäm Bett,
s’isch hechschti Zeyt, will ich nu schprichlä sett.
Ä Traim han’i gha, so wunderbar,
das glaibid miär, äs isch de wahr.
Alles isch nach’äm Älperchilbi-Motto gangä,
a derä Idee, tuän’ich hangä:
Midänand und firänand,
we scheen, wenn sich d’Leyt verstand.
We’män’ai, we im Färnseh, chent Wärbig machä,
uf’nä luschtigi Art, das d’Leyt miänd lachä,
äs derft ai ä chley Uisgfallä sey,
eppis U‘gwehnlichs, mit Fantasey,
viel meh Freyheit sett‘mä ha,
und Beherdä, guäti Ideeä, machä lah…
Aber d’Wirklichkeit gsehd anders uis,
was ich erläbt ha, isch ä Gruis.
Bim Motel Stans Süd, s’isch zum lachä,
han’i mit’emä scheenä Bild, wellä Wärbig machä.
Eifach äs originells Plakat uifhänkä,
meinsch das giäng? Chaisch dänkä!
Da gsehnd’s Problem, wo keini sind,
chuisch Vegu uber, we’mä das vernimmt.
Än’Ordner voll Aktä, hed das gäh,
will Jurischtä sich 1 ½ Jahr, Zeyt miänd näh.
Diä Belaschtig, fir so langi Zeyt,
gahd a d’Närvä, das gahd z’weyt.
A dr’Verkehrspolizey cha’mä äs Kränzli windä,
diä hed keis Problem, chennä g’findä.
Dr’fir dr’Stanser Gmeindrat, um so meh,
dä hed jetz nur nu, schwarz gseh,
s’hed Beschwärdä bruicht a Regiärigsrat,
das äs nach langem, doch nu gahd.
Kompliziärt tuä, und a keiner Lini hangä,
ander’Orts, isch Gleychlig‘s ämu gangä.
Wäg’em Gwehr, hend’s Schwierigkeitä gseh,
das bedeyti Gwalt, und anders meh.
Gmeindspresidäntin seid offä und frey,
miär wend keis Volk, vo Älper und Jäger sey.
Äs Gwehr chenn’mä nimmä duldä, muäsch verstah,
sie tiägid gnuäg Problem, mit dä Pilatus Flieger ha.
Im Mirage Center, d‘Flugzeyg mit dr’Kanonä,
seyg ganz eppis anders, tuäd sie betonä.
Da isch sie de gar nid verlägä,
das isch „Kunscht am Bau“, g‘hersch sie sägä.
Wenn d’Stans äs Chind uf d’Wält chund
dr’Vater glicklich und d’Muäter gsund,
de cha‘s vor’cho, ohni das epper hed wellä,
das äs paar Kollegä chemid, äs Tanndli go stellä.
Scho am anderä Tag am Morgä,
macht das dr’Gmeind Stans, ordli Sorgä.
Dr’Gmeindrat heig bschlossä, nu am hittigä Tag
muäs das verschwindä, susch git’s Strafchlag.
Zwe Arbeiter mit Laschtwägili und rotem Ubergwändli,
sind scho am verruimä, vo dem armä Tändli.
Vater und Kollegä hättid’s nu so gärä wellä umpflanzä,
aber das Geburtstanndli, muäs sofort uf‘ä Ranzä.
Wo’mäs im Wärkhof hed wellä holä, uifrächt und stramm,
hend sie nur nu, dr‘ blutt Stamm.
Schad um das Tanndli, eifach ä so, gschlissä
und dr’Frischgeborni, hed chuim einisch, i d’Hosä gschissä!
Das Läbchuächä-Heysli, isch wiän’äs Märli, fir Chind,
da gsehd mä, wiä grosszigig, diä färdrigä Älper sind.
Sie hend Krapfä und Läbchuächä,
dä vielä Leyt, gäh z’versuächä.
Traditionsgebäck sid altä Zeytä,
sind hit nu beliäbt bi dä Leytä.
S’Läbchuächä-Heysli macht gluschtig, zum gniässä,
so scheeni guäti Sachä, das isch ä Freid, fir diä Siässä.
Heysli buiä us Läbchuächä,
sett mä viel meh versuächä,
will’s nid ä so lang, bleybt bestah
muäsch nid’ä mal, ä Bewilligung ha.
Dr’Älperhuät, dä gherd zur Tracht,
scheen hend’s da, nu ä Meiä druif gmacht.
Mit denä Bliämä, isch’s ä Älperhuät
wiä n’ä jedä Älperbeamtä trägä tuäd.
Bi dä Älper sind da hiä,
vo Dorf und Land, Leyt dr’biä.
Wenn‘t biän’nä bisch, de g‘merksch nu gley,
„mitänand und firänand“ tuäd s’Motto sey.
Am Morgä z’Chilä us Dankbarkeit,
und dr’na pflägid diä Älperpaar nu Gselligkeit.
Diä Chilbi wird gmacht, fir s’ganzi Dorf und nu meh,
us Tradition, chaisch ä scheenä Umzug gseh.
Zum Bruichtum, muäss mä Sorg ha,
tuäd Kultuirförderigskommission uisä lah.
Diä Kommission tuäd de viel verstah,
drum tiänd’s uf ihrem Titelbild, äs Butzi ha.
Sie tiänd, Organisationä unterstitzä,
wo eyser Kultuir, eppis tiägid nitzä.
s‘90‘000 Frankä-Kultuirbudget, seyg ehnder chley,
verteild hend’s das Gäld, vermuätlich gley.
Nur fir d’Älperchilbi tiänd sie sich schwär,
am Herbst seyg Kassä sowiso läär.
Liäbi Stanser Gmeindrät, wurdid iähr eys trotzdem beglickä,
und am Älperchilbisunntig, s’Dorf mit Fähnä schmickä?
D’Stanser Gmeind hed eys gseid:
Dr’Fahnäschmuck, eyses Sunntigs’chleid,
seyg fir d’Älperchilbi, dä kulturelli A’lass,
fir eyses Dorf, viel z’teyrä Gspass!
Mit dr’Älperchilbi, cha eysä Gmeindrat zwenig prahlä,
drum hend d’Älper s’letscht Jahr, fir 12 Fähnä derfä 501 Frankä zahlä.
Und dass sie da dr’fir, nu wettid uifschlah,
das cha de, grad gar niämmer me verstah.
Das Gmeind aber ihres Budget, wäg eys nid muäs plagä,
hänkid miär dr’Stanser Bock, bi eys, uf’ä Älperwagä!!
Fir s’nechschtä Jahr wär z’begriässä,
das eysä Rat, kei Bock me wurd schiässä.
Dr’Gmeindrat Stans cha Planä und Studiärä,
aber d’Birger wend’s nid immer uisfiährä.
Breiteri Strassä will är, nid nu meh,
und dr’Dorfbach ai nid offä gseh.
Zum Troscht hed dr’Chley Rat, ä Idee,
är presentiärd grosszigig: Stans am See.
Im Stanser Dorf, s’isch gar nid scheen,
da gid’s scho lang, äs Verkehrsproblem.
Ä Stai dur s’Dorf, zu allnä Zeytä,
das gid viel Ärger, bi dä Leytä.
Tschuld a allem, seygid Barrierä,
das chaisch a allnä Ortä, gherä.
Vor äm Zug abbä, giängid’s viel z’friäh,
nach äm Zug uifä, ewig lang niäh.
Settig Barrierä gänd Ärger, s’isch gschpunnä,
bim’nä Viertelstundätakt, wär sie immer dunnä!
Nid nur für Polit-Kenner
isch d’Regiärigsratswahl ä Renner.
Äs isch ä lährä Stuähl am Rathuistisch,
ob Christlich oder Schweyzerisch,
ä keini vo denä Volksparteyä
wott uf d’Schnorrä gheyä.
Wärbä, wärbä, heisst Devisä,
äs gahd Gägäwind, und ä chalti Bisä.
Mit vielä, vielä Plakat wird g’worbä,
mit Feyr und abbäzehrä, wieder verdorbä.
Schweyzerisch, isch son‘ä Foti, am dr’vo zablä,
aber Christlich, wird dä verjagt mit’erä Mistgablä.
Und ändlich cha‘mä Wehlä, bitte sehr,
aber oh je, ä Keinä macht s’absoluiti Mehr!
Und jetz? Dr’Gscheyder gid nah und lahd dr’Esel la stah,
ja chaisch dänkä, etz fahd’s wieder, vo vorä’n aa.
Diä rotä Chepf vo dr’CVP, sind im Chäller,
und presentiärid, ai ä Beggriäder uf’em Täller.
Dr‘Ambaiä isch Buir, weder lingg nu rächt,
und diä Anderä wend, Amstad Ueli, dr’Chnächt.
SVP gsehd Morgäsunnä am Horizont,
und verteild saftig Epfu, a dr’Front.
s’CVP Wätter wird ender unbeständig und veränderli
mä wott‘s uifbesserä, und verschänkt Mailänderli.
Inzwischä isch Grosswätterlag, meh oder weniger klärt,
dr’ganz Summer niä äs richtigs Hoch, und niämmer hed sich beschwärt.
Eysi Sprach hed sich veränderäd, i vielä hundert Jahrä,
das hend miär, scho viel chennä erfahrä.
Diä Veränderig, tiänd ai d’Ortsnämä ha,
so tiänd sum, hit ä anderi Bedeytig ha.
Äs isch immer so gsi, und wird ai so bleybä,
das mä vieli Werter, anders tuäd schreybä.
Aber jetz will so’nä a’gfrässnä Historiker wirkli ubertreybä,
Ort und Heimä miäss’mä we vor 100 Jahrä schreybä.
Aber jetz losid dr’nächschti Hit,
Änderigä gid’s, Schritt uf Tritt,
Strassä und Huisnummärä miänd härä, meglichscht gley,
i all Bärg uifä, das miäss ä so sey.
Diä Heimänämä derfid ai weyters’hi bestah,
aber offiziel muäss‘mä Strassä- und Huisnummerä ha.
Jetz hend iähr g’herd, vo Beamtä und Beherdä brichtä,
Äs gid ai vo Birger, u‘gfreiti Gschichtä.
Da gid’s Missgunscht und Neyd im Läbä,
ai beswilllig schädigä, s’isch voll dr’näbä.
Sum wend weder Heilifter, nu Chuähgloggä gherä,
ander tiänd sich ab’äm Gillnä, sterä,
und macht einä, i d’Nacht inä Siloballä,
tuäd’s i sumnä, ai nid gfallä.
Nur sehr wenig sind, wo all’s tiänd schlächt machä,
aber um derä umä, hend all ander neyd meh z’lachä.
Wenn diä wenigä,niämmer wurdid schiganiärä,
chenntid all, äs gfreits Läbä fiährä.
S’Jodlercherli Brisäblick,
hed uf ihrer Reis, grosses Glick.
Sie hend wunderbars Wätter im Tölzer Bad,
ä keinä bim Ässä, äs Gschlätter i’fahd.
Nach äs paar Fläschä Wey, machid eysi Brisäschäfli,
under’emä schwärä Baim, äs Mittagschläfli.
Won’iähr verwachid, us eychem Traim,
gsehnd iähr, das isch ja gar kei Baim,
das sind ja Chleider, und keis Gehölz,
iähr sind im Schattä des „Bullen von Tölz“!
So iähr liäbä Oberderfler Juizer und Sänger,
juitzid und singid, ä scheenä Dreygänger!
Bisch nu so gscheyd, oder nu so dumm,
s’Färnseh isch fir alls, äs Super-Medium.
Politisch uf dr’Hechi und richtig schlai
bisch nach dr’Arena, und Rundschai.
Wotsch dr’Abig versiässä, la verlaiffä und vergah,
de luägsch ä Rosamunde Pilcherfilm aa.
Volkstümlichi Muisig, isch im Programm sältä z’losä,
hechschtens Musikanten Stadl und Hopp dä Bäsä.
Ä weyteri romantischi 1. Hilfe Sändig
chund amän‘ä Abig, am Mändig:
Liäbi Fraiä, Meitli mit Härz, frey und ungebucht
Bauer, ledig sucht…
ganz verschiedä gahnd diä Mannä vor,
scheych oder forsch, ärnscht oder mit Humor.
Nur dr’Kampf Chiäh Marc, suächt sofort ä Chechi,
und äbäso schnell, wett är mid‘erä under Dechi.
Ä Statthalter vom letschtä Jahr, isch uf dr’Tribühni gsässä,
aber miär hen’dä, i dä Älpersprych vergässä.
Äs hed dä gwirgt, mid‘emä Plätzli wen’ä Schuähsolä,
drum wettid miär das Heyr, nachä holä:
Sid Jahrä Ruag-Chef z’Altdorf rund um d’Uir
machsch färä as Älper, ä flotti Figuir,
das Sprungbrätt hesch dui sofort gnutzt,
und hesch dr’Emmer Boss, ai nu grad, ä wäg putzt.
Chirzlich bisch am Oktoberfäscht, „am feiern“
und scho regiärsch ai nu äs Töchterli, „in Bayern“.
Langsam parkiärd dr’Viktor Häfili, am Bundeshuis zuächä,
sie sind scheyns, ä neyä Chef für’s VBS, am suächä.
Als erschtä Pfläger, wo a’dr Älpergsellschaft tuäd vorstah,
isch dr’Joller Sepp, dr’richtig Maa.
Hit isch är uf dr’Tribini, i allä Ehrä,
sid Jahrzähntä tuäd är suscht, zu dä Älpersprichler gherä.
Scho 40 Jahr tuäd är dr’Älperspruch hälfä verfassä,
diä Arbät tuäd im Sepp bsunders guät passä.
Zum Uifsägä tuäsch Dui dich hit verträtä lah,
aber s’nächscht Jahr wird är de wieder sälber, vor’äm Mikrofon stah.
Är sprudled vor Ideeä, hed viel Fantasie,
isch traditionsbewusst, äs richtigs Dichter-Genie!
Häb’s mid’em Maria zämä gmiätlich und scheen,
und gniässid morä, diä scheenä Muisigteen,
luäg guäd zur Brillä, im Fall eppis läsä tuäsch,
das nimmä inärä Blitzaktion, Eini go vertlehnä muäsch.
Ai dr’Flühler Sepp vom Hostettli,
schreybt scho 40 Jahr, is Älperspruchheftli.
40 Jahr verschiedeni Gedankä uf’s Papeyr bringä,
und a interessantä G’schichtli nachäspringä.
Uber all diä vielä Jahr, ohni gross uif z’rundä,
gid das ä riesä-Huiffä, Älperchilbi-Sprych-Stundä!
De hesch uber vieli Jahr, ai mit grosser Freid,
uf’em Dorfplatz dr’Älperspruch, mit deynä Kollegä uifgseid!
40 Jahr Älpersprych schreybä, das isch ai, scho Tradition,
iähr zwe Seppä, Dankä, nur weyter so, i dem Ton!
Haiptma und Statthalter hend d’Älperchilbi organisiärd,
sie sorgid dr’fir, das Hit alls funktioniärd.
Viel Zeyt hend iähr derfä, fir das verschänkä,
drum wett’id miär im Spruch, ai ä chley a eych dänkä.
Dr’Engelberger Edi, as 1. Haiptma a dr’Spitzä,
isch we friähner im Handball, am seklä und schwitzä.
Jedi Wuchä ä OK-Sitzig, sträng und doch ring,
s’Wasser isch dr’Motor, dr’Älperwey s’Doping!
As Haiptma, bi dä eis zwelfer Schitzä,
bisch mehreri Jahr, a dr’Spritzä.
Äs paar vo deynä Korporäl, mit Heiligäscheyn,
sind sträng am schaffä, im Materialmagazeyn.
Pletzlich stand’s vor diär, i’dr Achtigstellig:
„Herr Haiptma, äs wird garantiärt gsellig,
Dey spezial Kompanie-Abig, isch bereit, alles parad,
dr’WK Schweiss und Dräck, wird ertränkt im grossä Bassain-Bad!“
Im äxtra uisgruimtä Materialruim, fir diä ganz Kompaney,
chund ä Stimmig uif, sie cha nid besser sey,
dr’Edi hed Freid, und all findid diä Idee cool,
dr’WK Abschluss, im Swimming-Pool!
Ä Geburtstagsparty macht mä ja, nid immer,
drum beleisch dr’Bodä mit Plastic, im Wohnzimmer.
D’Elterä, äs paar Tag usser Huis, das isch gäbig,
mit Kolleginnä und Kollegä, wird’s so richtig läbig.
25 Jahr Edi, das wird fröhlich und fiächt g’firäd,
äs wird tanzed und bedäläd, mit Vollgas g’schired.
Am anderä Tag, hesch dr’Plastic zämägnu und ä wäg‘griärd,
was isch ai, mit eysem Stubäbodä passiärd?
S’Mami chuim dr’Heimä, was hesch ai mit dem Bodä, a’grichted,
ich ha putzt und putzt, und denu am Sattler Felix brichted!
Dr’Agner Seppätoni, isch rassig ufä Obbirgä gflitzt,
und scho hed Polizey, vo hinnä blitzt.
Uisgrächnet hit, miänd diä mich gseh,
und scho wieder, uber meys Portmanee.
Oh je, hätt doch dey Gedankä nur ebbis gnitzt,
ä Stund speter, hend’s di am gleychä Ort, scho wieder blitzt!
Daniela Flury meind uf d’Frag:
Gid’s vom Marco ai ebbis i d’Älperchlag?
Das isch schwierig, vo meym Dachdecker,
was ich weiss, gid är niämmer’em ufä Wecker.
Kollegä verzellid, wo’s jung und ledig gsi seygid,
sälb seyg de wahr, wenn’s nid leygid,
seygisch Dui is Fräkmind go Sylvästerä,
Wey und Cafe däg nur so plätscherä,
mit deynä Halbshuäh bisch meh as Ibel feil,
bi dem Schneegusi, immer uf’em Fidläteil.
So luägsch Dui laiffend zu dä Stärndli,
und niämmer gmerkt, Deys rotä Neyjahrslatärndli.
Eysä 2. Haiptma, Marco Flury
isch weis‘ Gott, kei Schnuri,
eher ä ruähigä, meinti’mä
aber inerä Beiz, chaisch umägä,
isch Deys Kafe Chreyter halb läär,
verzellsch dr’Serviärtochter die Määr:
Meys Kafe Chreyter, oh läck
das schmeckt so komisch nach Dräck,
Sie sind ä scheeni Serviärmaschinä,
diänd miär eifach abgloffnä Schnaps drinä.
Chentid Sie das nid bim Chef go abklärä,
susch miäst ich mich, bim Alkoholdepartemänt beschwärä.
Marco bisch chrank oder was hesch fir Weh-weh?
Am beschtä, ich bringä Diär, äs Karmillä Tee!
Eysä 3. Haiptma, von Holzen Stefan
isch Patriot mit Feyrwärch, gnai nach Plan.
Scho friäh wärdid Ragetä und Fraiäfirz platziärd,
dr’na wird gmiätlich, d’Nationalwurst grilliärd.
Wenn’s de langsam speter i dr’Nacht,
rundumä blitzt und kracht,
de macht sich de dr’Stefan, mid Zindhölzli und A’zinder,
a seyni Ragetli und Feyfpfinder.
Aber Dey Feyrwärchladig will streikä,
und wenn’s nu brind, nur reikä,
z’lang verussä, fiächt und nass, isch das ä Chlupf-fff,
etz machid Deyni Ragetä, chuim me Pfupf-fff.
Dr’Pfarrer Mathis organisiärd äs paar Feriä-Täg,
und gahd mid dr’Jugendgruppä, uf’ä Jakobswäg.
Mit dä Velo uf Spaniä, bruicht Chraft und Pfuis,
eysä Stefan nimmts ringer, mid’em Aito hinnä oder voruis.
Äs Aito isch keis Velo, und bruicht Sprit,
bi Diär cha’s ä Suppä sey, oder Wurst mit Pommfrit.
Aber ä Bänziner suifft kei Diesel, he
das miässt’mä äbä ai, uf spanisch gseh.
Was sell ich ai machä? fragsch dey Garagist, a:
„Mid’emä Schleychli a’ziäh und näbäd’uisä lah!“
Bim a’ziäh, hed’s dr ä Schluck i Magä drickt,
Stefan, bim Älperwey, hesch’di nu niä verschlickt.
Dr’Kurt isch Manager und Verchäufer bi dä Landi,
Dui hesch’äs immer so hektisch, drum entspann’di,
ändlich chaisch Dui diär, ä chley Zeyt i’sparä,
und gmiätlich mit deynärä Frai, uf Wisibärg fahrä.
Im Langbodä parkiärsch, dey Luxus’scheesä,
de duäsch bim Eggbähndli, äs eifachs Billet leesä.
Sie fahrid obsi, zum Alpäluft i’schnuifä,
s’Bähndli fahrd wieder abbä, ander wend ai uifä.
S’Kläri i’dr Talstation, uberchund schiär ä Schock,
äs gsehd diä Zwei, immer nu i’dr Kabinä uf’em Hock.
„Liäbä Kurt und Frai, wärum megid iär dobä nid uisä?“
Entweder sind’er i’gschlafä, oder ussinnig am schmuisä.
Dr’Flury Werni, eysä rischtig Senior,
hed fir Journalismus, immer nu äs offes Ohr.
Sid heyr am Summer, nimmsch gwundrigi Gescht uf’s Chorn,
Dui as Oberranger, uf’em Stanserhorn.
Bevor sich d’Horngescht wend beschwärä,
sind d’Ranger, scho uisfiährlich am erklärä.
Ä warmä Tschopä, ä Pfadihuät, dr’Fäldstächer im A’schlag,
hallo, hallo, wend Sie ebbis wissä, guätä Tag:
Det isch äs prächtigs Bluämäreservat,
det macht ä Muigg, dr’Spagat,
weyt ussä gsehsch Sempacherseeli,
grad det änä, s’Feriedorf Wirzweli,
det uf’em Hegerli, das isch keis Gämschi – ä Hund,
liäbi Horngescht, läbid wohl und bleybid gsund.
All Ranger wend meglichscht viel Ratschläg erteilä,
dr’Werni hed Angscht, sich sälber chenn’är, chuim me i’teilä.
Dr’Mathis Sepp, färä als Pfläger im Amt,
fahrd als Chauffeur, i dr’Schweyz umänand.
Einisch isch är z’Chuir obä am suächä,
bim Pic Pay, sett är zuächä.
Det fahrd är in’ä Unterfiährig inä,
chley nieder, hed’s ihm gschinä.
Zur Sicherheit hed är dr’Chopf abbä,
de tuäd dr’Laschter ä chley gnappä,
de hed’s är krachä gherd,
und dr’Uifbui, hinnä uisä zehrd.
Dr’Floppi vo Schwandä, fahrd einisch dur’s Land uisä,
är suächt eppis i Richtig Schaffhuisä.
Uf dr’Uberholspur wett är gseh, wo’n är durä muäss,
de uberchund är, wägem z’langsam fahrä, ä Buäss.
Dr’Walker Peter tuäd z’Wiesibärg bekannt sey,
isch är doch zwei Jahr det obä, wohnhaft gsey.
Är wisst, wer, wo wohnä tuäd,
är meinti, är sett all gfinde, fir guäd.
Won‘är hed miässä, mit Getränk i Gummä fahrä,
isch är im Wirzweli, weyt dri’uifä gfahrä,
obsi gfahrä, bis är‘s hed miässä uif gäh,
i dr’Luftlini nah, tuäd’s halt wenig Strassä gäh.
Dr’Blättli Otti, isch ganz ä Schenä,
da gahd är, ä Vierradteff go vertlehnä.
Mid dem tuäd är experimentiärä,
und alli Steillagä, uisprobiärä.
Isch gfahrä, wiä’nä Hänker,
und macht, uf all Seytä Schwänker.
De hed är ä Sturz und dr’Teff isch kaputt,
so bringt är dä wieder zrugg.
De hed är nu, diä logisch Idee,
dr’Vermiäter, tiäg’s ihm nid a‘gsee.
Dr’Chapf Sepp, eysä 10. Pfläger vo Beyrä,
darf einisch seys Aito uf Luzärä steyrä.
Zur Frindin gah heisst: pünktlich sey und a’strängä,
de gsesch, s’Bänzin wird knapp, äs sett aber längä.
Dui parkiärsch i dr’Buäbägass z’Rusweyl,
und lahsch’di, bi deym Agnes ordli dr’weyl.
Z’mitzt dur d’Nacht wottsch hei, wenn‘s nur heller wär,
deys Aito macht kei Mux, etz isch dr’Tank doch läär.
Gmiätlich, und ohni gross z’fluächä,
muäsch wohl oder übel, ä Tankstell suächä.
Bi dr’Tankstell, hesch ä Wäsch‘chessel gfundä,
dä isch grad rächt, fir wanderfreidigi Bänzinchundä.
Zrugg bim Aito stelld sich Frag: wiä us’em Chessel, dr’Tank fillä?
Dr’Sepp macht äs Loch, und lahd dä Saft, dur Pannädreyegg Hillä.
Ai dr’Frunz Pail isch heyr Älperpfleger,
und scho sid vielä Jahrä, Nidwaldner Landjeger,
leydäschaftlichä Rollerfahrer und das mit Gnuss,
nur an’äs Schwingfäscht, chund dey Teff i Schuss:
Am Bärgschwinget uf dr’Schwägalp wotsch neyd verpassä,
so Teffli chum, und zeig dey Rassä.
Dr’Pail as richtigä Polizischt, oh dui cheibä Mist,
uberchund ä Foti mid Rächnig, vomä‘nä Blächpolizischt.
Dr’Businger Roli hed Heiwballä gladä, mit viel Miäh,
nur s’Aigämäss, hed är ä keis dr’biä.
Uf dr’Fahrt, hed’s diä Ballä afä schittä,
und das Fuäder isch verrittä.
S’zweit Mal ladä, hed besser g’ha duä,
will d’Erfahrig, fir s’ladä, cho isch dr’zuä.
Dr’Werner Grossniklaus, dr’färdrig 1. Haiptmaa,
hed a dr’Älperchilbi duä, ä Uberraschig gha.
Im Älperspruchheftli, uf dr’Titelseytä,
hed mä ä Fähler chennä deytä.
„Sprych“ isch ohni „R“ gschribä gsey
das hesch la korrigiärä, nu gley.
Dr’Karli Toni isch Spezialischt im Abschleppä,
irgend’wiä, gahd’s bi ihm, immer eppä.
Doch einisch hed är ä Pannä mit dr’Windä,
und är muäss, ä anderi Lesig gfindä,
aber so n‘äs Problem tuäd ihn nid gross plagä,
är hold eifach, grad än‘ anderä, Lastwagä.
Am Scheuber Christian hend’s s’Aito uisplinderäd gha,
uf’ni Art, we‘s nämmer cha verstah.
Sämtlichi Sitz sind fort und wäg,
da isch äs Aito, nimmä guäd zwäg.
Am beschtä nimmsch, so eppis locker,
tuäsch Taburettli inä, oder ä Hocker.
Dr’Biäli Markus weiss, was cha passiärä,
bim Siloballä transportiärä.
Är fahrd mid einärä uifä, näbem Huis,
da schleyft doch diä, zum Spiz uis.
Sie troläd anä Hydrant, ä we dumm,
und drickt dä, grad um.
S’Wasser isch cho, viel und i d’Hechi,
und hed s’Huis, grad abbä’gwäschä, i dr’Nechi.
Am Rosäball z’Ännetmoos,
isch immer eppis los,
dr’Pirmin, Seppi und Tobias sind zämä gsey,
sie hend nateyrlich ai trunkä, ä chley.
Wo sie hei gahnd, i dr’Nacht,
g’merkid’s, dass dr’Alkohol eppis macht.
Nach ihrer Schätzig, hend‘s 0.6 – 0.7,
gnuäg drunder, isch keinä blibä.
Klar isch: s’Aitofahrä lammer la sey,
aber mid äm Aito wend miär hei, nu gley.
Dr’ z’Rotz, dr‘Arnold und Scheuber hend ä Idee,
wiä sie nu sältä, hesch gseh,
Am Bärg nah, stossid sie das Aito duä,
vo St. Jakob, am Rotzbärg zuä.
Oh Triäbäsee, oh Triäbäsee,
mit dr’Kutschä um’ä See,
was wotsch ai nu meh!
Dr’Chasp, eysä Senior,
fahrd mid seynnä zwei Rössli vor.
Etz chemid zwe Ängländer: Sprechen Sie englisch, Boss?
Nei, nur deytsch und mid dä Ross.
Oh wir fahren um die See, wundervull Day,
bim zahlä seisch: s’Wätter isch de dr’biäh,
de hesch nu a Kollegä pfiffä und gseid,
steygid i, ich machä eych ä Freid.
Sie fragid: was chosted das, ab dr’Stangä?
Ha’s grad vorig i’kassiärd, isch am Gleychä gangä!
Dr’Marcel Käslin, wo 1. Statthalter isch,
kennt’mä, als dienschtbereit und frisch.
Einisch isch är am Feyrwehr-Rekruitä uisbildä,
da hed är mid dr’Technik chley Unbildä.
Är filld s’Tankleschfahrzeyg meh als vollä,
druis cho tuäsch, Dui Feyrwehrchnollä,
hesch de aber, chley zwenig gnai manipuliärd,
das hed de zumänä Feyralarm gfiährd.
Dui uberchuisch Dä, uf deym Händi ai:
„Was, brinnä, da wo ich bi, ämu schlai.“
Gsehd keis Feyr, und gherd‘s scho tenä,
Feyrwehraito mid Blinkliächt und Sirenä.
Dä Alarm hesch de schnell chennä stoppä,
aber Marcel, Dich wärdid’s nu lang dr‘mit foppä!
Dr’Villiger Othmar tuäd als 2. Statthalter funktioniärä,
dr’näbä tuäsch, d’Buächser Juniorä trainiärä.
Mid denä bisch im Buss underwägs,
und am Abig wieder, mid’nä heiwärts.
De wo’n iähr scho gley dr’Heimä sind,
tuäsch nu im Guätlischop, tankä gschwind,
da nimmsch Bänzin, statt Diesel i Tank,
de magsch nu hei, weyter kei Wank.
Aber wo dui s’nechscht mal, mit dä Juniorä
wotsch ä’wägfahrä, nämid‘s di bi dä Ohrä:
Othmar, bitte Bänzin i Tank, fir eys Grossä,
sett’s underwägs passiärä, miär hälfid de nid stossä!
Dr’Portmann Christian, wo 2. Brätmeister tuäd sey,
isch als Muisigkant mid’äm Briäder, a dr’Olympia gsey.
Sie hend bi der Glägäheit dr’Roger Federer glehrd kennä,
und mid ihm zämä, fäschtä chennä,
mid Stolz, uber derig Gschichtä,
wett’nu mängä gärä brichtä!
Dr’Odermatt Rene, 1. Seckelmeister,
är hilft dr’Heimä eister.
Einisch hold är d’Milch, vom Hitti obän’inä,
är fahrd chley zigig, hed äs gschinä.
Pletzlich tuäd dr’Tank uf’äm Wagä gnappä,
und fleygd vollä Milch, i Wald abbä.
Das hätt diär sicher, nid wellä passiärä,
aber mid Willä hättsch’ä nid chennä, so deponiärä.
Dr’Mathis Sepp vom Oberwäg,
isch als Brätmeister guäd zwäg.
Är hed gseid, als Begleitig nähm är dr’Wilgasshund mit,
dr’Pfösi seyg fir’nä Älperchilbi, top fit.
Won’är uberleid, das är am Pfösi ä Tracht miässt gäh,
seid är: de tuän’ich gleych liäber, d’Rebecca mit näh.
Dr‘3. Statthalter Marcel Blättler,
freyrd im strängschtä Liäbeswinter wen’ä Bättler,
jä nei, bim Sophie chiltä, das isch we ney geborä,
aber s’Aito bim Heigah, Stei und Bei gfrorä.
sofort is Aito, Motor a’lah und heizä,
wieder uissteygä, Eysch abchrazä und dranä speizä.
Dr’Motor laifft und surred im Quartiär,
all Leyt machid Liächt, oh läck dui miär.
Was hed ai dä da ussä, mid dem Aito z’tuä,
und wunderid sich, uber diä ökologisch verpuff’di Nachtruäh.
De fahrsch nu mid Sophis Aito, allnä um d’Ohrä,
und deys Wägili isch, immer nu am Motorä:
Äs gid Aito, wenn Tirä zuäg‘heyd isch verrigled,
nur mid’em Ersatzschlissel, hesch’äs wieder bigled.
Inzwischä gsehsch zum Aito, und zu dä Aigä n’uisä,
und dey Frai, s’Sophie dr’Heimä, zum Schmuisä.
Das Wandern ist des Blättlers Lust,
oh je, aber leider nid ganz ohni Frust,
im grossä Ruggsack, fir deyni liäbä Wanderleytli,
hesch ebbä 10 kg trochni Holzscheytli.
Deyni Kollegä meinid: Hesch scho gnuäg Pfuis,
äs gahd eppä 2 Stund äben’uis.
Aber scho gley hesch miässä gspirä,
diä wend, ob Holz a’firä.
4 Stund obsi, Diär drikts uf’s Gmiät und Riggä,
all Ander chenid, bim uifä‘laiffä, schiär anäliggä.
Bim grilliärä meinsch: Hättid mich ai chennä a’seilä,
Marcel, mä sett äbä s’Holz und nid d’Wirscht verteilä.
Scho wieder sind d’Älpersprych verbey,
dr’Eint hemmer troffä, dr’Ander la sey.
Ä Älperspruch isch traditionelli Satirä,
sett nid Weh tuä und trotzdem gspirä.
Uf all Fäll nid verschlickä, bim ässä,
neyd dr’gleychä tuä, und grad vergässä,
ä Juitz, äs Lächlä, ob neyd wär a jedem winkä,
ä Chilbichrapfä ässä und äs rächts Cafe trinkä.
Ä Wurscht, ä Bratchäs, das fuäräd im Magä,
und fahd dich dr’Durscht nu afä plagä,
trink äs Biärli, Wasser, Älperwey oder Moscht,
das Alls gherd zur Älperchilbi, Proscht!
Bsuächid da der’zuä eysi Ständ ufem Dorfplatz,
das isch dr’hittig Träffpunkt, fir’nä kollegialä Schwatz.
Iähr liäbä Chind, diänd eychi Musklä spannä,
und holid äs Gschänkli, bi dr’Chlätter-Tannä.
d’Muirmatt Örgeler diänd eys da der’zuä nu lüpfig unterhaltä,
und lahnd eychi Örgeli, jah nid la erchaltä.
Miär Sprychler sägid friedlich: „Ade midänand,
und luägid ubers Jahr, guäd firänand!“
Alle Älperspriich als pdf-Datei. 106 KB, 30 Seiten